Despotovac
U centralnoj Srbiji, na oko 130 kilometara južno od Beograda, leži opština Despotovac. Sa sve manjim brojem stanovnika, uglavnom starijim ljudima, ovaj deo Srbije pretvara se u jedan od najmirnijih krajeva pogodan za relaksirjaući odmor u miru i tišini. Sa druge strane, veliko prirodno bogatstvo ovog kraja posetiocima nudi mogućnost živopisnog odmora kroz istraživanje prirode i neobičnih predela. Specifilnost ovog kraja predstavlja prirodno i istorijsko bogatstvo koji, uz lokalno stanovništvo, daju vrlo upečatljivu sliku o ovom delu Srbije.
Sama Opština Despotovac ima oko 25.000 stanovnika koji se uglavnom bave poljoprivredom. U opštini postoje dva naselja koja imaju gradski karakter – Despotovac i Resava.
Despotovac je sa zapadne strane oivičen Velikom Moravom, jednom od centralnih reka u Srbiji. Sa istoka spuštaju se planine Kučaj i Beljanica. Sredinom opštine protiče reka Resava zbog čega se ovaj kraj naziva i Resavski okrug.
Uporedo sa tokom Velike Morave, zapadnim delom opštine ide i autoput E-75, centralna međunarodna putna trasa kroz Srbiju, što čini Despotovac dobro povezanim sa ostalim delovima zemlje.
Despotovac – koji ovo ime nosi od ukaza kralja Milana Obrenovića 1882. u čast despotu Stefanu Lazareviću – sedište je opštine koja je dom manastirima Manasija i Ravanica, vodopadima Prskalo, Beljanički buk, Lisine, prašumi Vinatovača, kanjonima Resave i Suvaje, kao i mnogim jamama i pećinama, od kojih se posebno izdvaja Resavska pećina, koju se slobodno može smatrati draguljem u kruni prirodnih lepota Srbij
Brdsko-planinski karakter zemljišta sa istočne strane, i plodne ravnice sa zapadne strane, uslovile su da se stanovništvo opštine Despotovac mahom bavi poljoprivredom, a da je gustina naseljenosti relativno mala, što omogućava veoma miran i zdrav život, za razliku od pritiska i gužve koja vlada u velikim i gusto naseljenim gradskim centrima.
Smiraj i toplina predela, iskreni i srdačni ljudi i zdrava hrana, posetiocima pružaju mogućnost da, sa jedne strane – odmore i okrepe i dušu i telo, a sa druge – da sopstvenim očima otkriju svet prirodnih i kulturnih lepota i bogatstava kojih u ovom delu Srbije ima pregršt.
Ovaj kraj ima veliki značaj za srpsku istoriju i kulturu. Manastiri Ravanica (14. vek) i Manasija (15. vek) imaju ključnu ulogu u oblikovanju srpskog identiteta. Ravanica, koja se nalazi na Kučajskim planinama, predstavlja zadužbinu Kneza Lazara koji je pao u Kosovskom boju 1389. godine braneći hrišćansku Srbiju od islamske Otomanske imperije. Manasija (zadužbina Despota Stefana Lazarevića, sina kneza Lazara i poslednjeg vladara Srbije pre pada pod viševekovnu tursku vlast) ima poseban značaj u kulturnom razvoju Srbije jer se u njoj nalazila čuvena „Resavska škola“. Ova škola je zapravo bila centar u kojem su se prikupljale i prevodile najznačajnije crkvene knjige tog vremena. Biblioteka Resavske škole je u jednom trenutku imala preko 20.000 knjiga od kojih su otomanskom najezdom mnoge uništene a neke su našle svoj put toliko daleko da su čak stigle i nekoliko hiljada kilometara udaljenu Rusiju. Značaj Resavske škole je u tome što je doprineo očuvanju srpskog jezika i kulture.
Prirodna bogatstva ovog kraja izdvajaju Despotovac u odnosu na druge delove Srbije, budući da je prava retkost da na tako malom geografskom području (svega 632 kilometra površine) bude toliki broj prirodnih lepota. Posle šetnje kroz prašumu Vitanovača odmor i okrepljenje možete pronaći u podnožju obližnjih vodopada Prskalo, Beljanički buk (najveći vodopad u Srbiji) i Lisine, u čijoj neposrenoj blizini se nalaze restroani i apartmani za prenoćište.
Reke Resava i Suvaja imaju svoje kanjone koje je moguće obići. Posebna sepicifičnost ovog kraja je veliki broj jama i pećina (preko 200!), a najveća vrednost i dragulj prirode ovog kraja jeste Resavska pećina.
Ukupno gledano, Despotovac je mesto koje vredi obići, budući da na geografski malom prostoru nudi mnoštvo sadržaja kako za aktivan tako i za pasivan odmor, a svakako nudi i priliku da za upoznavanje prirodnog i kulturnog bogatstva Srbije